Bebeklik dönemi, sağlıklı bir yaşamın temelinin atıldığı en önemli evrelerden biridir. Bu süreçte yapılan düzenli sağlık kontrolleri, bebeğin büyümesini, gelişimini ve genel sağlığını yakından takip etmek için vazgeçilmezdir.
Bebeklerde sağlık kontrolü süreci sorusu anne-babaların en çok merak ettiği konulardan biridir. Dünyaya yeni bir hayat getirmek aile için harika bir deneyimdir. Bununla birlikte, yaşamın ilk üç yılı bebeğin genel büyüme ve gelişimi için önemlidir ve bu nedenle, bebeğin iyi büyüdüğünden, en çok tavsiye edilen aşıları aldığından ve büyümeyle birlikte gelen temel kilometre taşlarını karşıladığından emin olmak için düzenli sağlık kontrolleri gereklidir. Bebeğinizin ilk yılları, hızlı büyüme ve gelişimle dolu bir serüvendir. Bu dönemde yapılan düzenli sağlık kontrolleri, yalnızca rutin muayenelerden ibaret değildir; bebeğinizin sağlıklı büyüdüğünden, aşılarının eksiksiz yapıldığından ve gelişiminin yolunda ilerlediğinden emin olmanın en güvenilir yoludur.
Peki, bebeklerde sağlık kontrolü süreci nasıl ilerler?
Gözlerini dünyaya yeni açan bebeğin doğum sonrası adaptasyonunu değerlendirmek ve herhangi bir sağlık sorununu erken dönemde tespit edebilmek için kritik öneme sahiptir. Sarılık, kilo kaybı, emme güçlüğü, kalp sesi bozuklukları gibi durumlar bu kontrolde gözlemlenir. Aynı zamanda aileye emzirme, göbek bakımı ve güvenli uyku konusunda rehberlik sağlanır. Peki bebeklerde sağlık kontrolü nasıl yapılır?
0–12 Ay: İlk Yıl | Bebeklerde Sağlık Kontrolü
Sağlıklı Gelişimin Temellerini Atmak
Bebekler, hayatlarının ilk yılında en hızlı büyüme ve gelişimi yaşarlar. Bu nedenle ilk yıl boyunca sağlık kontrolleri sık aralıklarla yapılır. Bebeklerde sağlık kontrolü süreci aşağıdaki gibidir:
Yenidoğan Muayenesi (Doğumdan sonraki ilk 3–5 gün içinde) |
Kilo kaybı/gain takibi
Emme ve beslenme durumu
Sarılık kontrolü
Kalp, akciğer ve karın muayenesi
Göbek kordonu bakımı
Yenidoğan reflekslerinin değerlendirilmesi
Aileye emzirme, bebek bakımı ve uyku güvenliği hakkında rehberlik
1. Ay Muayenesi
Kilo, boy ve baş çevresi ölçümü
Emme, gaz problemleri ve dışkılama düzeni kontrolü
Göz teması ve seslere tepki değerlendirmesi
Kalp ve akciğer sesleri dinlenir
Kalça çıkığı taraması (fizik muayene ile)
İlk Hepatit B aşısı (doğumda yapılmadıysa burada uygulanabilir)
2. Ay Muayenesi
Gelişimsel değerlendirme (başını kısa süreli kaldırabilme, sosyal gülümseme)
Aşı takviminin başlangıcı:
DTaP (Difteri, Tetanoz, Boğmaca)
Hib (Hemofilus influenzae tip b)
IPV (Çocuk felci)
Pnömokok
Rotavirüs
Hepatit B (2. doz)
Beslenme ve uyku düzeni değerlendirmesi
4. Ay Muayenesi
Boy, kilo, baş çevresi ölçümleri
Baş kontrolü ve hareket kabiliyetlerinin izlenmesi
Sesli ve görsel uyaranlara tepkilerin gözlemlenmesi
doz aşılar: DTaP, Hib, IPV, Pnömokok, Rotavirüs
Gelişimsel destek önerileri (tummy time, oyuncaklarla etkileşim vb.)
6. Ay Muayenesi
Diş çıkarma belirtileri
Ek gıdaya geçiş rehberliği
Oturma ve dönme gibi motor becerilerin değerlendirilmesi
doz aşılar: DTaP, Hib, IPV, Pnömokok, Rotavirüs
İlk grip aşısı (mevsimsel olarak uygunsa)
Bebekle iletişim, oyun ve sosyal etkileşim önerileri
9. Ay Muayenesi
Emekleme, destekle ayakta durma, objeleri parmakla tutma gibi becerilerin değerlendirilmesi
İletişim becerileri (heceleme, mimiklerle tepki verme)
Görme ve işitme taraması
Beslenme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi
Güvenlik önerileri (ev içi kazalardan korunma)
Herhangi bir aşı eksikse tamamlanır
12. Ay Muayenesi
Yürüme hazırlığı ve dengede durma değerlendirmesi
İlk kelimelerin değerlendirilmesi
Uyku düzeni ve davranışsal değişikliklerin incelenmesi
Demir eksikliği için gerekirse tarama yapılması
Parmakla yemek yeme ve bardakla içme gibi bağımsızlık becerileri değerlendirilir
1 yaş aşıları:
MMR (Kızamık, Kabakulak, Kızamıkçık)
Suçiçeği (Varicella)
Hepatit A (ilk doz)
Pnömokok pekiştirme dozu
Demir eksikliği için gerekirse tarama
Parmakla yemek yeme ve bardakla içme gibi bağımsızlık becerileri değerlendirilir
12–24 Ay: 1 Yaşından 2 Yaşa Kadar Olan Dönem | Bebeklerde Sağlık Kontrolü
bebeklerde sağlık kontrolü
Keşif ve Bağımsızlığın Desteklenmesi
Bebeklerde sağlık kontrolü süreci, 1 yaşından sonra farklı bir boyut kazanır. Bu dönemde çocuklar yürümeye, kelimeler söylemeye ve çevrelerini aktif biçimde keşfetmeye başlar. Yapılan sağlık kontrolleri, gelişimsel taramalar ve davranışsal gözlemler açısından önemli veriler sunar.
15. Ay Muayenesi
Kaba motor beceriler: Desteksiz yürüme, eşya taşıma
İnce motor beceriler: Nesneleri kavrama, blokları üst üste koyma
Güvenlik rehberliği: Merdivenler, prizler, mobilya köşeleri vb.
18. Ay Muayenesi
Yürüyüş gelişimi, koşmaya başlama
5–10 kelime kullanımı, basit iki kelimelik ifadeler
Nesneyle işaret etme, taklit etme davranışları
Öfke nöbetleri, ayrılık anksiyetesi gibi davranışsal değerlendirmeler
Otizm tarama testi (M-CHAT) uygulanması
Aşılar: Eksik dozlar varsa tamamlanır
Tuvalet eğitimi hakkında erken bilgilendirme
24. Ay (2 Yaş) Muayenesi
Merdiven inip çıkma, top atma, dengede durma gibi motor gelişimler
2–3 kelimelik cümleler kurma, sorular sorma
İsim, nesne ve hayvanları tanıma
Taklit oyunları ve hayal gücüne dayalı aktiviteler
Otizm ve gelişimsel taramaların tekrarı
Aşılar: Hepatit A (2. doz), eksikse diğer aşıların tamamlanması
Bağımsız beslenme, çatal-kaşık kullanma değerlendirmesi
Uyku düzeni ve davranış alışkanlıkları üzerine rehberlik
24–36 Ay: 2 Yaşından 3 Yaşa Kadar Olan Dönem | Bebeklerde Sağlık Kontrolü
Öğrenme, İletişim ve Oyunun Teşvik Edilmesi
2 yaşından sonra çocuklar öğrenme, konuşma ve sosyal beceriler konusunda hızla gelişir. Sağlık kontrolleri bu alanlardaki ilerlemeleri takip etmeye odaklanır.
24. Ay (2 Yaş) Muayenesi
Kilo, boy ve baş çevresi ölçümü + Vücut Kitle İndeksi (BMI) değerlendirmesi
Gelişimsel taramalar: Dil, sosyal etkileşim, motor beceriler
50’ye yakın kelime kullanımı, basit cümleler kurma
Duygusal gelişim: Kendi ismini söyleme, “ben” ifadesi kullanma
Ebeveynle işbirliği içinde oyun oynama, sınır tanıma becerileri
Güvenlik önerileri: Yüksekten düşmeler, boğulma tehlikesi, küçük parçalar
Tuvalet eğitimi sürecine destek
Ekran süresi, oyun ve uyku düzeni hakkında bilgilendirme
30. Ay Muayenesi(isteğe bağlı, bazı hekimler önerir)
Konuşma becerilerinin gelişimi ve artikülasyon takibi
Basit problem çözme yetileri
2–3 aşamalı yönergeleri anlayıp uygulayabilme
Sosyal etkileşimlerde artış ve hayali oyunlara ilgisi
Gelişim basamaklarının detaylı gözlemi ve gerektiğinde erken yönlendirme
Rutin alışkanlıkların oturması için ebeveyn danışmanlığı
Bebeklerde Düzenli Sağlık Kontrolü Neden Önemlidir?
Bebeklerde sağlık kontrolü süreci hiçbir adımın atlanmaması gereken, çok önemli bir aralığı kapsar. Bebeklik dönemi, yaşamın en hızlı gelişim gösteren ve en hassas evresidir. Bu dönemde yapılan düzenli sağlık kontrolleri, yalnızca bebeğin fiziksel büyümesini değil; zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimini de yakından izlemeye olanak tanır. Erken tanı sayesinde olası sağlık sorunlarına zamanında müdahale edilebilir, eksik aşılar tamamlanabilir ve ebeveynler, beslenmeden uykuya, güvenlikten davranış yönetimine kadar birçok konuda profesyonel rehberlik alabilir. Sağlıklı bir gelecek için, bebeklerde sağlık kontrolünü aksatmamak büyük önem taşır.
Unutmayın; bugün yapılan her düzenli kontrol, çocuğunuzun yarınlarına atılmış sağlıklı bir adımdır.
📅 Uzman doktorlarımız ile randevunuzu oluşturmak için şimdi iletişime geçin:
Özel Küçükçekmece Hastanesi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
